มีหลายครั้งที่ผมถูกถามบ่อยๆ ตอนสอนชงกาแฟว่า จะดูว่ากาแฟอราบิก้าต่างจากโรบัสต้ายังไง และจะรู้ได้อย่างไรว่ากาแฟที่เราใช้มีโรบัสต้าผสมอยู่หรือไม่ ผมเลยถ่ายรูปมาให้ดูเปรียบเทียบกัน ให้ทายว่าข้างซ้ายหรือข้างขวาเป็นโรบัสต้าครับ???

ในภาพด้านบน โรบัสต้าคือกาแฟทางด้านขวาที่คั่วสีอ่อนกว่าหน่อยนึงครับ แต่ถ้าเกิดคั่วมาแล้วเข้มเท่ากันล่ะ ให้ลองสังเกตดีๆ ก็จะเห็นความต่างของอราบิก้ากับโรบัสต้าค่อนข้างชัดนะครับ คือโรบัสต้าจะดูพองกว่า อราบิก้าจะดูแน่นกว่า ถ้าหยิบขึ้นมาโยนเล่นเสียงของโรบัสต้าจะกลวงกว่า รูปทรงของเมล็ดโรบัสต้าค่อนข้างเป็นทรงหยดน้ำ คือหัวหลิมก้นป่อง เส้นผ่ากลางมักจะไปไม่ถึงด้านบนสุด ส่วนเมล็ดอราบิก้าจะมีลักษณะปะปนกันไปแล้วแต่สายพันธุ์ เวลาดูกาแฟอย่าหยิบเมล็ดเดียวออกมาดูครับ ให้ดูเป็นกลุ่มๆ พิจารณาคุณสมบัติทั้งหลายที่กล่าวมา แล้วดูว่าเหมือนโรบัสต้าหรืออราบิก้า เอ้า ดูกันชัดๆ อีกทีครับ รูปล่างนี้เป็นโรบัสต้าล้วนๆ

สาเหตุที่ใช้โรบัสต้าก็เพราะสองอย่างครับ หนึ่งคือเพื่อลดต้นทุน ราคาของโรบัสต้าจะต่ำกว่าอราบิก้าค่อนข้างมาก สาเหตุที่สองก็เพื่อเพิ่มเนื้อกาแฟและความขม เพราะโรบัสต้าจะให้ความรู้สึกว่ามีบอดี้ดีกว่า และมีรสชาติกลมกล่อมขึ้น แต่ในขณะเดียวกันก็จะให้ความรู้สึกขื่น กลิ่นรสเหมือนไม้ ฟาง หญ้าแห้ง หรือดิน ซึ่งเป็นกลิ่นที่ไม่น่าพึงปรารถนาเท่าใดนัก และสุดท้าย ก็เพื่อให้ครีมาดูหนาขึ้น แน่นขึ้น

มีความเข้าใจผิดๆ ว่าอิตาเลียนเอสเพรสโซที่แท้จริงต้องคั่วเข้มและใส่โรบัสต้า ตอนผมไปเรียนเบลนด์กาแฟเอสเพรสโซที่อิตาลีก็ได้ชิมทั้งอราบิก้าและโรบัสต้าจากทั่วโลก ซึ่งเป็นที่แน่นอนว่าทุกคนในห้องเรียนพึงพอใจกับรสชาติของอราบิก้ามากกว่าโรบัสต้า แต่เมื่อสอบถามอาจารย์ผู้สอนแล้วก็ได้ความว่าที่ต้องใส่โรบัสต้าก็เพื่อลดต้นทุน เพราะกาแฟเอสเพรสโซถ้วยหนึ่งที่อิตาลีนั้นราคาต่ำมาก แล้วร้านกาแฟก็เสียค่าเช่าค่อนข้างสูง ค่าแรงบาริสต้าก็แพง จึงต้องใช้กาแฟต้นทุนต่ำเพื่อให้ธุรกิจอยู่ได้ ผมได้ไปเที่ยวโรงคั่วเล็กๆ (ใช้เครื่องคั่วขนาด 60กก.) บางแห่งที่มีเบลนด์อราบิก้า 100% เหมือนกัน แต่ก็ไม่ได้รับความนิยมจากร้านกาแฟมากนัก

มีความเข้าใจผิดๆ อีกอย่างว่า โรบัสต้านั้นจะมีรสเปรี้ยว ก็จริงส่วนหนึ่งครับ โรบัสต้าที่คุณภาพต่ำจะมีรสเปรี้ยวแบบเหม็นเน่า แต่โรบัสต้าคุณภาพดีจะไม่มีรสเปรี้ยวเลยแม้จะคั่วอ่อนขนาดไหนก็ตาม  สรุปคือ โรบัสต้าคั่วอ่อน ไม่เปรี้ยว อราบิก้าคั่วอ่อน เปรี้ยว

มีอะไรสงสัยเพิ่มเติมก็สอบถามได้นะครับ